Khai thác Bauxite:

Vấn Đề Bảo Tồn Văn Hóa và Sắc Tộc người thiểu số

Ảnh hưởng Văn hóa và Xã hội

                             

Tóm lược: Người thiểu số miền Cao nguyên rất nhạy cảm và có mặc cảm đối với người Việt. Với diện tích Cao nguyên ngày càng thu hẹp vì di dân, từ 1,4 triệu trước năm 1975 cho đến 4 triệu năm 2009, người Thượng có khuynh hướng ngày càng rút sâu vào hướng Tây, đôi khi vượt qua biên giới Lào và Cambodia.

Mật độ người Thượng trước năm 1975 chiếm khoảng 90%. Ngày nay, chỉ còn ước tính khoảng 400 ngàn sinh sống ở vùng Cao nguyên Trung phần Việt Nam. Điều nầy nói lên việc khai thác quặng bauxite tại vùng nầy càng làm cho sự việc càng nghiêm trọng hơn đối với họ. Theo thống kê của World Bank năm 2008, tỷ lệ người Thượng hiện đang sống dưới mức nghèo đói là 72%.

Đối với những người ở lại bám đất, vì đất canh tác càng bị thu hẹp, gia đình có nguy cơ làm không đủ ăn. Do đó, các lao động chính của gia đình cần phải tha phương cầu thực. Vô hình chung, gia đình sẽ bị xáo trộn và có thể đưa đến ly tan. Con cái của họ, vì thiếu vắng cột trụ của gia đình có thể đi vào vòng sa đoạ. Đây có thể là viễn ảnh của xã hội trong một tương lai không xa nếu, TC "thực sự" khai thác hay "chiếm đóng" Cao nguyên Trung phần Việt Nam.

Đứng về phượng diện địa lý, tỉnh Đắk Nông được bao bọc bởi tỉnh Dak Lắc về phía Bắc, Lâm Đồng về hướng Đông Nam, tỉnh Bình Phước và giáp với biên giới Cambodia về hướng Tây. Gia Nghĩa là trị trấn của Đăk Nông, cách Sài Gòn 245 Km, Phan Thiết 180 Km. Còn Lâm Đồng được bao bọc  bởi các tỉnh Đăk Lắc, Khánh Hòa, Bình Thuận, Ninh Thuận, Đồng Nai, và Sông Bé.

Tỉnh Đắk Nông chiếm diện tích 6.510 Km2, có độ cao trung bình từ 600 đến 700m, nhưng cũng có nhiều nơi chiếm cao độ trên 1.900m. Về dân số, có 417 ngàn người năm 2007 gồm đa số 80% người Kinh (Việt Nam) và 31 sắc tộc thiểu số trong đó người M'nong, Tay, Ede chiếm đa số. Mật độ trung bình là 64 người/km2 và có 15% dân sống trong các thành phố. Thu nhập đầu người cho năm 2006 là 7,7 triệu/năm (~US$350).

Đăk Nông được bao phủ  bởi rừng rậm chiếm 64%, trong đó gồm 87% là rừng thiên nhiên, 2% rừng trồng cây công nghiệp, và 11% đất hoang.

Nói về ảnh hưởng của xã hội và xáo trộn văn hóa một khi CSBV cho TC khai thác bauxite vùng nầy, chúng ta, trước hết có thể nêu một thí dụ điển hình ở tỉnh Pleiku ành hưởng lên người dân Jarai chỉ sau một thời Việt Nam phát triển vùng từ sau 1975.

1- Tỉnh Pleiku

Tiến sĩ Matthieu Guérin, Giáo sư Trưởng khoa Sử Hiện đại của Viện Đại Học Caen và chuyên viên nghiên cứu nền Văn hóa dân tộc Jarai tại Pleiku nhấn mạnh "Chỉ cần có 30 năm là đủ để hủy hoại toàn bộ khu "Rừng Muôn Thánh"  (la forêt des mille génies ). "Cuộc tàn phá bắt đầu ngay vào những ngày đầu những ngày "Thống Nhứt" đất nước Việt Nam năm 1975"  đã gây sự chú ý của các thính giả trong buổi nói chuyện ở Đại học Sorbonne vào tháng 2/2009 về cuộc tàn phá Rừng già và cướp đất  ở Cao nguyên Trung phần Việt Nam.

Hiện tượng một nền nông nghiệp lương thực (của người dân tộc Jarai ) được biến thành một nền nông nghiệp công nghệ và thương mãi dài hạn ngày nay đã lên đến một mức độ trầm trọng có nguy cơ đến tương lai của người Jarai. "Trước hoàn cảnh bị cướp đất có kế hoạch, người dân Jarai trước chỉ biết lùi sâu vào vùng rừng già. Nhưng ngày nay, gần như không còn rừng già nữa, và họ đang bị đưa vào bẩy sập. Không biết làm sao hơn, hoặc là chấp nhận số phận, hoặc bị đồng hóa vào dân tộc Kinh, hoặc là kêu gọi mở ra một cuộc đấu tranh đầy tuyệt vọng".

Thật vậy, đây là một nền Văn hóa đang bị hủy hoại. Cách đây không bao lâu, người dân tộc Jarai di săn cọp trong những khu rừng già (của họ), câu cá trên những giòng nước chảy siết, hái hoa, hái trái, đốt rừng làm rẩy ... và dân tộc Jarai, những đứa con của rừng lớn lên, sanh hoạt trong  rừng, và sống với  rừng.  Và còn hơn thế nữa, dân tộc Jarai có một mối tương quan đặc biệt và mật thiết  với rừng, họ với rừng mà một, như những tài liệu nghiên cứu của nhà truyền giáo – nhân chủng học Jacques Dournes đã chứng minh. Nhưng ngày nay «Hãy tưởng tượng rằng trong vòng chỉ 30 năm ngắn ngủi, quý bạn đang nhìn thấy gia tài văn hóa của quý bạn đang bị tiêu hủy và trên đường sụp đổ» Tiến sĩ Matthieu Guérin nói tiếp. «Đó là những gì hiện đang xảy ra với dân tộc Jarai. Nếu họ không hòa đồng, nếu họ không chấp nhận lối sống của người Kinh, và nếu họ không chấp nhận lối sống định cư, họ sẽ không còn nơi cư ngụ. Và để kết luận chúng tôi gọi đây là một loại diệt nhân chủng (ethnocide)».

Ngày nay tại thành phố Pleiku thủ phủ Tỉnh Gia Rai, có 200 ngàn người Việt gốc Kinh và 40 ngàn người dân tộc Jarai. Để so sánh, trước Đệ nhị thế chiến, tỷ số dân Thượng ở Tây nguyên Trung Phần Việt nam là 93%.

Ngày nay nếu ta đến viếng Pleiku, từng một thời được nhắc đến như là một thành «phố núi cao" thơ mộng , của các "em Pleiku má đỏ môi hồng", thì nay, không còn cảnh thiên nhiên nên thơ gần gũi để chỉ "đi năm phút đã về chốn cũ" nữa, mà sẽ chỉ thấy một thị xã tân thời, đầy những cao ốc, với những nạn kẹt xe, bụi bặm, ồn ào bởi những tiếng xe gắn máy, chúng ta chỉ tìm thấy bóng người Thượng, người dân tộc Jarai ở tụ tập (bị vất)  bên ven bờ thành phố,  trong những nhà tôn, vách ván trên nền đất nện tạo thành những khu nhà bình dân (ghetto) điêu tàn, dơ dáy. ...

Đừng nghĩ rằng tình trạng kinh tế của dân tộc Jarai khá hơn lúc trước vì nhờ nền kinh tế vùng Cao nguyên đã phát triển. Rất ít gia đình người dân tộc có điện vào nhà, và rất hiếm nhà người dân tộc có TV, ta có thể kết luận nhà người dân tộc Jarai sống cũng giống như giấc mơ của họ: tí ti, tạm sống qua ngày.

2- Giấc mơ thực sự của họ ư?

Họ mong Nhà nước Việt Nam trả đất lại cho họ. Trả đất của tổ tiên họ cho họ. Và có thể cho phép họ được tự do thờ phượng, như Hiến Pháp nước "Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam" đã quy định. Họ có xin quyền Tự chủ không? Thật sự mà nói cũng có vài người có nghĩ đến, nhưng đó là một chuyện khác. Tuy không nói ra, nhưng trong thâm tâm họ, chắc chắn là họ xót xa vì mảnh đất quê hương họ bị dày xéo. Ước mơ giản dị nhất của người Jarai không gì khác hơn là được sống yên ổn làm ăn. Nhưng nào có đươc?

Trước những tình trạng đói khổ và những đòi hỏi nhân quyền nầy, rất dễ đưa đến những sự  xung đột; và quả thật điều này đã xảy ra: Cuộc cưỡng chiếm đất của Nhà nước để quy hoạch cho công nghệ, một chuyện ép giá của một chủ xí nghiệp tư để mua đất, ... và còn nhiều chuyện không được các cơ quan cầm quyền địa phương xử lý công bằng đã đem lại một cuộc nỗi dậy và cuộc đàn áp dữ dội đổ máu vào năm 2001.

Trở qua vấn đề khai thác quặng bauxite tại Cao nguyên Trung phần Việt Nam, hay đúng hơn tại Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đák Nông), người Thượng là tiếng gọi chung để gọi toàn thể  các dân tộc  thiểu số vùng Tây Nguyên Trung phần Việt nam: Jarai, Bahnar, Rhadé, Sédang, Koho, Bru, Pacoh, Katu, Sré .Có tất cả là 31 dân tộc khác nhau gọi chung theo một từ chung (cấm ) là Degar, có nghĩa là «những người con của rừng núi».

Tưởng cũng nên nhắc lại rằng trước khi xảy ra "chiến dịch rêu rao" "khai thác quặng Bauxite" này của nhà nước CSBV, họ cũng đã từng bị chèn ép lấn đất, lấn rừng, cấm đạo rồi...Nhưng vì thấp cổ bé miệng họ đành nhẫn nhục chịu đựng, sau khi đã chống đối không xong. Cuối cùng, rất nhiều người đã phải bỏ rừng bỏ rẫy tìm đường ra đi. Ra đi trong uất ức và đau xót vì có lắm người đã phải để vợ, con ở lại. Hiện nay Canada là nơi đang đón nhận người tị nạn Jarai từ mấy năm nay.  Cho đến bây giờ thì tình trạng cuỡng bức đã trở nên toàn diện, lộ liễu và có kế hoạch.

Vậy thì xin hỏi: Đàng sau tất cả mọi sự cưỡng chiếm đất đai của đồng bào thiểu số, và vụ "khai thác quặng bauxit ở Cao nguyên Nam Trung phần là do thế  lực nào thúc đẩy, và với mục đích gì?

Bài học ở Pleiku kể trên, cho thấy sự việc lại tái diễn ở hai vùng đất nêu trên (Tân Rai và Nhân Cơ) nhưng dưới một hình thức khác. Nói theo kiểu quân sự  thì việc CSBV bề ngoài thì hô hào việc khai thác Bauxite (gọi là "DIỆN" ) mà kỳ thực bên trong là nhà nước CSBV đã giao khoán cho TC toàn quyền khai thác hai vùng nầy (tức là "ĐIỂM").  Do đó, nhiều vấn đề không thuận lợi cho người địa phương tức người Thượng có thể nảy sinh trước sự hiện diện của một dân tộc ngoại quốc chiếm đóng và khai thác.

3- Tập quán người thiểu số ở Cao nguyên Trung phần Việt Nam

Người Thượng là tên gọi chung của hơn 20 sắc tộc thiểu số sống ở cao nguyên Trung phần Việt Nam. Ngày hôm nay, căn cứ vào Hiến chương LHQ vào năm 1986, họ còn có được tên gọi là "dân tộc bản địa" (indigenous people). Họ sống theo từng bản làng, canh tác và chăn nuôi vẫn còn mang tính cách du mục nghĩa là canh tác theo mùa. Sau mỗi mùa thu hoạch, họ di chuyển và canh tác ở một nơi khác. Thông thường, một chu kỳ đất của họ là ba năm, nghĩa là họ để cho đất nghị ban mùa rổi trở lại khai thác nghề trồng trọt.

Sau năm 1975, CSBV cho di dân từ miền Bắc vào. Khi thấy một mãnh đất trống nào do người Thượng vừa rời khỏi để đi canh tác ở một nơi khác, những người di dân mới tới chiếm đất, và họ giữ luôn để làm tài sản cho riêng họ. Chính vì vậy mà sau chu kỳ ba năm, người Thượng không còn nơi canh tác nữa.

Chu kỳ bị tắt nghẽn. Và đây chính là một trong những lý do khiến người Thượng phải "di chuyển" vào tận rừng sâu.

Ngay cả từ thời Đệ nhứt và Đệ nhị Cộng hòa, chính phủ cũng đã thiết lập những khu "Sinh sống chính" cho đồng bào Thượng. Nhưng cũng có những lạm dụng của một số nhà cầm quyền địa phương và tướng lãnh, lợi dụng uy thế, chiếm một số không nhỏ đất đay dành cho người Thượng. Điều nầy cũng là nguyên nhân đẩy họ phải vào rừng sâu.

Và nguyên nhân sau cùng và tệ hại hơn cả là các dự án khai thác Bauxite ở Lâm Đồng và Đắknông…khiến cho người Thượng hầu như không còn đất sống. Rất nhiều bản làng "phải" trốn chạy qua Lào, hoặc Cao Miên và xin tỵ nạn tai Hoa Kỳ…Tình trạng nầy vẫn còn tiếp tục cho đến tận hôm nay. 

Người Thượng ở Viêt Nam có nhiều phong tục, tập quán, cung cách sống và sinh hoạt đặc biệt khác xa với người Kinh (người Việt Nam). Nhiều chương trình phát triển miền Cao nguyên dưới thời Việt Nam Cộng Hòa cũng không đem lại sự ổn định hay làm tăng mức sống của người Thượng cũng vì không nghiên cứu tường tận nhu cầu thực sự của họ.

Hai địa điểm hiện đang được khai thác là Nhân Cơ, Đắknông nằm về phía Tây của thị xã Đà Lạt và cách trung tâm nầy khoảng 40 Km. Còn địa điểm Tân Rai ở xã Lộc Thắng nằm về phía Bắc của thị xã Bảo Lộc và cách 15 Km.

Ngày nay, CSBV lại áp dụng một chính sách áp đặt và cung cách cư xử với họ càng khắc nghiệt hơn hoàn toàn không ứng hợp với nguyện vọng của họ. Từ đó nảy sinh ra nhiều hệ lụy có thể gây ra sự đổ vỡ mối liên hệ Kinh-Thượng vốn đã không thể hiện một cách công bằng và bình đẳng.

Sau đây là những sự kiện và hệ lụy đang và tiếp tục xảy ra khi sự xâm nhập của TC vào công cuộc khai thác bauxite ở vùng cao nguyên.

·         Việc chiếm đất để làm công trường khai thác hay xây dựng cơ xưởng của TC và Việt Nam, cũng như việc áp đặt và chuyển dời người thiểu số là một vần đề hệ trọng chứ không đơn thuần là một bài toán cần phải giải quyết như tịch thu đất đai và đền bù cũng như di dời người thiểu số.

·         Việc chọn chỗ mới cho việc di dời theo quan điểm của CSBV chỉ là một việc đơn giản, nghĩa là tìm cho họ một vùng đất nào đó để họ ở, sinh sống, và "tìm miếng ăn". Nhưng thực sự, người Thượng chú trọng nhiều đến phong tục, thổ nhưỡng, và nhứt là truyền thống sinh hoạt thôn xóm ngay cả việc đào giếng hay làm cổng vào làng cũng là một viêc hết sức tế nhị cần nghiên cứu. Nếu không, họ, sau khi bị tập trung lại, sẽ chỉ ở một thời gian ngắn rồi bỏ đi…

·         Đối với việc di dời, ai là người chịu trách nhiệm trực tiếp? Đất đã khoán cho TC, mà sao trách nhiệm di dời lại để cho nhà cầm quyền địa phương, một cơ quan không có phương tiện tài chánh để thực hiện việc di dời cũng như đền bù thiệt hại. Địa phương chỉ có khả năng cung cấp "đất hoang" mà thôi, hoàn toàn không đủ nghiên cứu để cứu xét tính cách khả thi của đất cho nông nghiệp hay không, một việc cốt lỏi của sự sinh tồn của người Thượng. Do đó, sự di dời đã xảy ra từ 2006 đến nay vẫn còn tồn đọng và hiện tại vẫn còn hơn 500 gia đình người Thượng vẫn chưa được sắp xếp và đang còn trong vòng tranh chấp.

·         So với phong tục đặc biệt của người Thượng, việc thay đổi nếp sống "văn minh" chưa hẳn làm cho họ có thêm nguồn phúc lợi và hạnh phúc; nhưng trái lại, có thể làm cho việc di dời trở nên phức tạp hơn. Kinh nghiệm của Việt Nam Cộng Hòa trong việc làm nhà mái tole, dẫn nước sinh hoạt vào nhà, làm nhà vệ sinh bên trong nhà hoàn toàn không ứng hợp với tập quán của họ. Việc rời bỏ các khu định cư để đi sâu vào rừng trướvc năm 1975 là một kinh nghiệm quý báu cho nhà cầm quyền hiện tại trong chính sách đối với người Thượng.

·         Thêm một hệ lụy có nhiều xác suất xảy ra là tiền đền bù. Theo như tin tức  Việt Nam thì số tiền đền bù không xứng đáng với tài sản, đất đai, nhà cửa và hoa màu của người Thượng bị di dời. Nhiều vụ kiện đang còn kéo dài ở Tân Rai vì đất mới được cung cấp và số tiền bồi thường không đủ để cất nhà giống như ngôi nhà cũ lấy chi để tạo dựng lại cuộc sống mới. Cũng như cần phải tính thêm những sự ăn chận, tham những, ép buộc của địa phương trong việc áp dụng chính sách di dời.

·         Từ những yếu tố vừa kể trên chúng ta thấy không thể khoán cho địa phương mà cần phải có chính sách chung và thống nhứt từ trung ương cũng như việc thực hiện cần phải có sự giám sát chặt chẽ, nghiên cứu địa chất tường tận, và nhứt là cần nghiên cứu yếu tố tôn giáo…để từ đó giải thích rõ ràng cho người dân lý do vì  sao họ phải dời đi nơi khác. Làm được như thế thì sự dời đổi sẽ bớt đi nhiều khó khăn và cuộc sống người dân sẽ bớt phiền toái ngõ hầu có  thể sớm được ổn định trong cuộc sống mới.)

·         Sau cùng, đối với sự tín ngưỡng và phong tục của người Thượng, vai trò của ông "Già Làng" rất quan trọng, vì là một ngôi vị tối cao của một làng. Mọi người già trẻ lớn bé đều phải thực hiện, làm đúng những mệnh lệnh, khuyến cáo của "Già Làng", hoàn toàn không có một ngoại lệ nào. Do đó, nhà cầm quyền cần phải giải thích, thuyết phục chính sách di dân, đừng để Già Làng còn nhiều nghi ngờ ảnh hưởng không tốt đến việc di chuyển, dời đổi người dân. Điều quan trọng nhứt là đừng dối gạt niềm tin của người Thượng qua sự chơn chất của họ. Nếu sai phạm, mọi chính sách di dời sẽ bị đổ vỡ và họ sẽ rút vào rừng sâu…

Qua những yếu tố phân tích trên đây, chúng ta thấy quả thật người Thượng rất nhạy cảm trong cung cách đối xử hiện tại của CSBV. Ngày nay, với sự hiện diện của ngoại bang, người Hán, chắc chắn trong tương lai sự mâu thuẫn giữa hai sắc dân kể trên sẽ làm cho vùng cao nguyên Trung phần Việt Nam biến thái theo chiều hướng bất thuận lợi cho người Thượng.

4- Chính sách Hoa Kỳ và Việt Nam đối với người thiểu số

Đặc biệt có hai điểm cần lưu ý về chính sách đối với người Thượng từ sau 1975 về phía Hoa Kỳ và CSBV.

·         Do chính sách muốn tạo ảnh hưởng , ngay từ sau khi Việt Nam hoàn toàn nằm trong tay CS, Hoa Kỳ bằng mọi phương tiện đã đẩy mạnh mức độ xâm nhập vào miền Cao nguyên Trung phần qua sự phát triển phong trào gia nhập vào đạo Tin lành của dân tộc thiểu số. Có thể nói, sau hơn 40 năm, Hoa Kỳ đã đạt được thành quả là lực lượng tín đồ Thượng hiện nay là một lực lượng đáng kể ở vùng nầy nhất là ở những thị xã hoặc thành phố.

·         Trong lúc đó, CSBV cũng cố gắng ngay từ đầu đào tạo một tầng lớp cán bộ người Thượng đề làm nồng cốt cho công cuộc "quản lý" người thiểu số.

Cà hai chính sách nầy đã đào tạo một số nhân sự có trình độ, tuy ở hai chiều hướng và mục đích khác nhau, nhưng rốt ráo lại, tuyệt đại đa số người Thượng vẫn không gia nhập vào hai khuynh hướng trên và tiếp tục theo sự hướng dẫn của Già Làng mà rút sâu vào nội địa.

Kết quả tiên liệu cho tương lai qua những hiện tượng đã xảy ra ngay từ sau khi chiếm toàn cõi Việt Nam, sĩ số người Thượng sống trong vùng nầy bị giảm đi hằn. Họ đã trốn chạy vào rừng sâu, qua Cambodia và Lào. Và cuối cùng, nhiều người đã phải xin tị nạn chính trị tại nước thứ ba, như đã nói trên.

Trong một tương lai không xa nữa, viễn ảnh không còn sự hiện diện của nhiều sắc dân thiểu số sống trên Cao nguyên Trung phần Việt Nam qua việc khai thác bauxite của TC không phải là điều không tưởng. Và nóc nhà của Việt Nam, thảm thực vật che chở cho sức sống của người Việt sẽ bị hủy diệt cả về hệ sinh thái lẫn tính đa dạng xã hội của vùng nầy..

5- Kết luận

Để kết luận, việc «giúp đở» người Thượng là giúp đở kinh tế cho họ cải thiện đời sống, là giúp họ hiểu và khai triển khái niệm về sự tiến bộ của con người. Nhưng tuyệt đối, phải biết tôn trọng dị biệt văn hóa của người Thượng, không được áp đặt những gì đi ngược lại truyền thống của họ. Hơn nữa, nếu những người cầm quyền hiện tại, nếu còn một chút nhứt điểm lương tâm để thấy rằng không nên đặt họ, những đồng bào thiểu số, những người con của đất trời thiên nhiên vào hoàn cảnh hay tâm trạng của những kẻ "mất" quê hương để phải "sống mãi trong tình thương nỗi nhớ". Nhớ về nơi chôn nhau cắt rốn, với cái "cảnh sơn lâm bóng cả cây già", với "tiếng gió gào ngàn", với "giọng nguồn thét núi" như Hổ Nhớ Rừng của Thế Lữ. Tội nghiệp cho những đồng bào thiểu số bơ vơ nầy đã bị chèn ép, đàn áp đến "ba tầng áp bức" và đã bị dồn đến chân tường!

Và rốt ráo hơn nữa là đừng để Vùng Cao nguyên Nam Trung phần việt Nam biến thành những khu "biệt lập người Da đỏ" (Indian reserve) kiểu Mỹ, chuyên biểu diễn Múa Vũ Văn Hóa cho các đoàn du khách ngoại quốc đến thăm viếng.

Thiết nghĩ, hình ảnh của Người Thượng hiện tại như đã mô tả ở phần trên sẽ là hình ảnh trong tương lai của họ ở Việt Nam, nếu còn sự cai trị của Cộng sản Bắc Việt.

 Mai Thanh Truyết

Hội Khoa học & Kỹ Thuận Việt Nam (VAST)

Ngày Lễ Lao động Hoa Kỳ 2017

 

Phụ chú:

Tiến sĩ thân kính.

Đúng là nạn khai thác Bauxite tại Cao nguyên TP không chỉ là nguy cơ về quốc phòng, môi trường, mà còn là nguy cơ về an sinh, văn hóa, đe dọa các dân tộc thiểu số. Nhưng VC thì bất chấp tất cả, miễn có tiền bỏ túi từ quan thầy Bắc Kinh của chúng. Xin cảm ơn TS đã gởi cho bài.

Lm P.Phan Văn Lợi.

Nguyễn • 10 hours ago

THUỞ NAY KINH THƯỢNG MỘT NHÀ

VỮNG MỘT NIỀM TIN

Câu chuyện ngày xưa, thời VNCH

Hồi đó, tôi làm Chánh Văn phòng cho Đại tá Tỉnh trưởng LQC. Một bửa, ông đi thăm Quận Nhơn Trạch về, kêu tôi bảo, mời ông Trưởng Ty Tiểu học qua gặp. Trưởng Ty Tiểu học hồi ấy là cụ Trần Huyến, thầy học thời tiểu học của ông tỉnh trưởng ngày xưa ở Bạc Liêu. Cho nên khi cụ Huyến tới, ông tỉnh trưởng rời bàn làm việc, chắp tay chào và mời cụ ngồi ở salon và thưa: " Tôi mới đi thăm Quận Nhơn Trạch về. Tôi thấy ở dưới đó học trò đi lang thang ngoài đường trong giờ học. Xin Thầy về căn dặn các vị thanh tra thường xuyên viếng thăm các trường học, nhắc nhở các vị hiệu trưởng cắt cử người thay thế chăm sóc học trò khi thầy cô bận việc hoặc đau yếu bất ngờ vắng mặt. Xin đừng để học trò lêu lõng vào giờ học."

Nếu biết rằng các vị tỉnh trưởng quân sự, việc giặc giả là việc trọng yếu phải lo. Vậy mà vẫn để tâm chi li tới việc học hành và phong cách của con em trong quản hạt mới biết làm việc chỉ huy hành chánh không phải nhẹ nhàng, dễ duôi.

Câu chuyện ngày nay, thời xã nghĩa

Cô giáo trẻ Tòng thị Minh

Dạy lớp mẫu giáo Sam Lang, Na Hỳ, Điện Biên

Anh dũng chun vào bọc nylon qua sông đi dạy

Các bé thơ học trò chun vào bao nín thở qua sông học con chữ

Đó là hình ảnh não nùng của cô đi dạy, trò đi học dưới thời xã nghĩa nơi vùng cao nghèo nàn, hẽo lánh!

Việc đi dạy, đi học tồi tệ đến như vậy mà các cấp " chánh quyền " chẳng một ai quan tâm thật là không hiểu được. Bổn phận của nhà cầm quyền xã hội chủ nghĩa là gì?

Từ giáo dục đến tín ngưởng nơi vùng cao Việt Bắc

Giáo dục Điện Biên thì bỏ phế, việc tín ngưởng phong tục của người H'mong Việt Bắc thì can thiệp tàn bạo.

" Đầu tháng 10 vừa qua , hàng trăm người H'Mông từ bốn tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên và Tuyên Quang kéo về Hà Nội tố cáo chính quyền địa phương "cấm họ theo đời sống văn minh".

Câu chuyện đàn áp cái bị gán cho là "đạo Dương Văn Minh " lý do như sau:

"Lý do là các chính quyền địa phương tại 4 tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Tuyên Quang và Bắc Cạn đã phá bỏ nhà tang của họ (có nơi gọi là "nhà táng", "nhà đòn"). Khoảng 25 năm nay người H'Mông ở đó đã thay đổi tục lệ chôn cất.

Trước đây họ treo xác chết trong nhà rồi bày tiệc ra ăn uống với người chết trong 7 ngày. Sau đó mới đem xác đi chôn không có hòm ván. Bây giờ họ xây nhà tang chung để đưa quan tài vào đó cho thân nhân đến thăm viếng trong vòng 24 tiếng rồi đem chôn. Họ cho rằng làm như vậy là sạch sẽ và vệ sinh hơn, giống như người miền xuôi đang làm. Thế nhưng chính quyền địa phương lại đem quân đến phá nhà tang của họ, đánh đập, bắt bỏ tù họ và bắt họ trở lại phong tục cũ.

Họ về Hà Nội để đòi phải cho họ lập nhà tang, trả tự do cho những người bị bắt và phục hồi danh dự cho người đã dạy họ theo nếp sống mới là ông Dương Văn Mình.

Ngày hôm kia, 20/3/2014, hàng ngàn đồng bào H'mong thuộc 4 tỉnh Tây Bắc, Cao Bằng, Thái Nguyên,Tuyên Quang và Bắc Cạn kéo về biểu tình trước tòa án Hàm Yên, Tuyên Quang đòi trả tự do cho hai người dân theo đạo Dương Văn Minh. Ngụy quyền vc đàn áp tàn bạo, đánh đập dã man và bắt đi mất tích 4 người. Hàng chục người bị đánh trọng thương!

Nhưng người Anh em H'mong ai?

Cứ theo Wikipedia, người anh em H'mong vốn thuộc dòng Bách Việt:

"Cuối thời kỳ đồ đá mới, đầu thời kỳ đồ đồng (khoảng 5.000 năm trước đây). Tại khu vực mà ngày nay là miền bắc Việt Nam, miền nam Trung Quốc (từ sông Dương Tử trở xuống), có sự chuyển biến do chủng Cổ Mã Lai tiếp xúc thường xuyên với Đại chủng Á từ phía bắc tràn xuống, sự chuyển biến này hình thành một chủng mới là chủng Nam Á (tiếng Pháp: austro-asiatique).Thời kỳ sau đó, chủng Nam Á được chia thành một loạt các dân tộc mà các cổ thư Việt Nam và Trung Hoa gọi là Bách Việt

Theo truyền thuyết Việt tộc, ý nghĩa cũng đồng: Lạc Long Quân kết duyên cùng mẹ Âu Cơ, sanh ra "bọc trăm trứng". Một nửa theo cha xuống biển hóa Rồng. Một nửa theo mẹ lên núi thành Tiên. Cho nên dù Kinh hay Thượng, Việt hay H'mong vẫn cứ là anh em từ " bọc trăm trứng " sanh ra, vẫn cứ là con Rống, cháu Tiên.

Sở dỉ viết đôi dòng xác định danh phận là bởi vì có những ông lên tiếng so bì: Các bạn H'mong can trường, biết biểu tình rầm rộ binh vực người anh em bị cường quyền bắt bớ, tù đày, trong khi người Kinh trở nên bạc nhược không biết đoàn kết, đứng lên tranh đấu trong các trường hợp tương tự.

Thật ra thì các bạn vì bực bội mà quên đi những sự kiện vang động mà người Kinh chúng ta từng thể hiện:

Ngày 5 tháng 6, 2011, ngày lịch sử dân Việt hai Miền Nam – Bắc biểu dương lòng yêu nước chống tàu xâm lăng: Hoàng Sa – Trường Sa – Việt Nam.

Khi hàng hàng lớp lớp người dân Nam bộ, từ Vũng Tàu, Bà Rịa kéo vào

Khi bà con từ Xuân Lộc, Biên Hòa kéo xuống

Khi đồng bào từ Mỹ Tho, Long An kéo lên

Tụ họp nhau nơi Bến Nghé, Sài gòn

Dẫn đầu là một thanh niên

Trên vai đồng đồng đứa bé thơ

Tay dắt người vợ trẻ

Cất cao lời hát

"Quê hương Việt Nam ngạo nghễ "

Cả rừng người rồng rắn

Từ nhà thờ Đúc Bà kéo ra chợ Bến Thành

Biểu dương khí thế chống tàu xâm lăng

Hoàng Sa – Trường Sa

Hai mảnh Việt Nam trôi giạt trên biển Đông

Là của Tổ Quốc Việt Nam!

Nơi cố đô Thăng Long

Hàng ngàn thị dân Hà Nội

Hiệp cùng đồng bào từ Phú Thọ, Việt Trì kéo xuống

Cũng cất tiếng hô ngạo nghễ

Hoàng Sa – Trường Sa là lãnh thổ Việt Nam

Làm sao quên được

Trước pháp đình việt gian cọng sản

Bộ ba anh thư hào kiệt

Minh Hạnh – Huy Chương – Quốc Hùng

Lẫm liệt hô vang

"Đả đảo cọng sản "

Làm sao quên được

Lời nguyền thắm máu Phương Uyên

"Đi, chết đi đảng csvn bán nước "

" àu khựa cút khỏi biển Đông "

Lời Nguyên Kha vang dội

"Tôi trước sau là người yêu nước

Tôi chống đảng cọng sản

Mà chống đảng thì không có tội "

Làm sao quên được

Lời ca thắm thiết Việt Khang

"Già trẻ gái trai giơ cao tay

Chống quân xâm lược, chống kẻ nhu nhược

Bán nước Việt Nam "

"Xin hỏi anh là ai, không cho tôi xuống đường để tỏ bày

Tình yêu quê hương này

Dân tộc này đã quá nhiều đắng cay "

Trên đây là những nét son rực rở, báo hiệu ngày mai tươi sáng cho dân tộc.

Ngày vui chấm dứt "đêm trường cọng sản "

Hãy giữ vững niềm tin vào vận mệnh huy hoàng của Đất Nước – Dân Tộc

NGUYỄN NHƠN

No-U FC nguyễn tiến • 10 hours ago

Nè, chú em nói thiệt lòng hay là chỉ nói để kiếm ít tiền tối nay đi karaoke với mấy em chân dài đấy hả? ĐM cs hồ chí dâm!

nguyễn tiến • 4 hours ago

tác giả chớ nên đánh đồng cũng như quy chụp sự việc như vậy để tránh những hiểu lầm không đáng có rồi dẫn đến những mâu thuẫn trong tầng lớp nhân dân, theo tôi được biết thì việc khai thác bauxite đúng theo đường lối chủ trương cũng như hợp khoa học đã được tính toán hết sức kĩ lưỡng rồi chứ không như những gì tác giả nói cả

 viettran  nguyễn tiến • 3 hours ago

Ai phá rừng Tây Nguyên, ai đứng đằng sau sân Golf Tân Sơn Nhất, ai đóng Tàu thép gỉ? Ai nữa, cái đảng ăn cướp vc chớ còn ai.

Nhị Ngọc       http://baophapluat.vn/thoi-...

việt  nguyễn tiến • 4 hours ago

Lo gì ".....dẫn đến những mâu thuẫn trong tầng lớp nhân dân...."? Hồ Đểu Cáng đã nói "nhân dân làm chủ " rồi mà ? Nếu cậu nói bauxite đúng, hợp với khoa học thì bộ chó đẻ bộ chính trị cũng như trung ương đảng côn đồ CSVN có dám dời tới chân núi làm trụ sở hay không? Nơi phía trên là nơi Tàu Cộng đã và đang khai thác bauxite? Bauxite là "tác phẩm chết " do đồng chí X để lại . Cái mà Trọng Lú đang truy sát đàn em của X!

Tom Van Nguyen • 7 hours ago

Từ bây giờ đến năm 2020, theo cái hiệp định bán nước Thành Đô, thì dân Việt sẻ trở thành dân thiểu số như dân Thượng, ngay trên chính VN. Nhìn những gì bọn Tàu đang làm tại Tây Tạng, Nội Mông, hủy diệt văn hóa, đốt sách, hạn chế các phọng tục lễ lạc, cưỡng bách học tiếng Hoa, di cư người Hán đến Tây Tạng, Nội Mông, dần dần Hán hóa, đồng hóa dân bản xứ Tây Tạng, Nội Mông v.v... Dân Việt rồi sẻ có cái kết quả như dân Tây Tạng, Nội Mông. Hiện nay, bao nhiêu binh đoàn sư đoàn quân Tàu dưới hình thức công nhân lao động trên đất Việt? Bao nhiêu phố Tàu, tô giới Tàu đang mọc lên trên đất Việt? Không phải ngẫu nhiên mà có hàng sư đoàn "du khách Tàu" đến VN. Bao nhiêu đứa ở lại? Bao nhiêu phố Tàu mọc lên chỉ để phục vụ riêng chúng nó? Bao nhiêu đứa con lai nữa Việt nữa Tàu ra đời? Đó là phương pháp Hán hóa đồng hóa dân Việt đó. Chỉ vài 4,5 thế hệ nữa thì chỉ có con nit Tàu hiện diện đa số trên đất Việt. Dân Việt sẻ thành dân thiểu số như dân Thượng, rồi cả Việt lẩn Thượng gì đều biến mất luôn, nếu như bây giờ người dân trong và ngoài nước không có hành động gì, mackeno, mặc kệ nó.

viettran • an hour ago

Số lượng người Thượng vượt biên sang Lào, Cam Pu Chea và Thái Lan ngày càng nhiều. Trong đó không ít người đã xin tị nạn và trốn ở lại bất hợp pháp, một số khác là bị trả về lại địa phương. Nhà cầm quyền cộng sản như thường thấy là đổ lỗi cho các "thế lực thù địch", các "phần tử xấu" kích động. Trước 1975, việc người Thượng vượt biên sang các nước đã kể ở trên là cực hiếm, nếu không nói là không có. Sau năm 1975, với chính sách Kinh tế mới CSVN đã đẩy người bản địa ra khỏi môi trường sống du canh du cư của họ. Chính sách thu hồi đất, cho Tàu cộng thuê dài hạn, nạn phá rừng...đã làm cho đất đai canh tác của người Thượng không còn, đời sống săn bắt càng khó khăn. Hiểm họa lớn nhất là sự mai một bản sắc văn hóa của người dân tộc Thiểu số và về lâu về dài là sự diệt chủng của một số chủng tộc người Thượng, chẳng hạn như chủng người BRâu.

lam giao • 3 hours ago

csBV chiếm được miền Nam VN thì là phanh thây xé thịt miền Nam cho đến tận cùng . Người Thượng ở Cao Nguyên Trung Phần VN dần dần biến vào dĩ vãng . Cho rừng xanh biến thành đất vườn. Cho cổ thụ biến thành nhà gỗ . Cho đất mầu biến thành sa mạc !

PTDNB • 36 minutes ago

Chủ nghĩa thực dân mới của cs Bắc Việt:

* Những sỹ quan của quân đoàn 4, trong đò có sd 7 và sd 9 phải là người miền Bắc

* Chỉ tuyển bộ đội nghĩa vụ là người địa phuơng

* Đem cư dân miền Bắc chiếm lấy Tây Nguyên càng nhiều càng tốt

Không được đâu tiến sĩ Truyết.

Khai thác bauxite và Tây nguyên là chiến lược của bọn cs Bắc Kỳ: diệt văn hóa Tây Nguyên của dân thiểu số, lấy đất chiếm nhà của người Thượng làm đồn điền trồng cà phê.

Tiến sĩ về VN mà coi dân Bắc di cư vào hằng triệu, cán bộ cs Bắc Kỳ chiếm đất làm đồn điền giàu có đổ vách dân Thượng mất đất chạy qua Cam Bốt.

Nhà cao cữa rộng, biệt thự tại Tây Nguyên đều là của cs Bắc Kỳ. Nay tiến sĩ

nêu vấn đề bảo tồn văn hóa là đi ngược với quyền lợi bọn cs Bắc Việt.

AR.15 • 2 hours ago

Không còn người Thượng nữa thưa tác giả, bọn nó bị đồng hóa hết rồi, tôi ở Dalat nên tôi hiểu vấn nạn này hơn ai hết.Kính!

 Phóthườngdân • 3 hours ago

Người Thượng rất thật thà và hiền hòa, nhưng khi bị CS dồn nén áp bức, vừa cướp đất lẫn cướp cả quê cha đất mẹ của đồng bào thiểu số này thì chắc chắn có ngày họ sẽ quật khởi.

việt • 3 hours ago

Những bài viết chủ trên DLB đa số rất giá trị. Chỉ tiếc là những bài viết chủ hay các lời bình luận rất có giá trị chỉ có những người không CS đọc thôi. Còn nếu CA CS lên đọc là để điều tra có ai đang ở trong nước viết bình luận chống đối hay phê bình đảng. Bộ CA có tổng cộng là 1000 CAM để theo dõi những người viết bình luận chống đối CSVN trên mạng như Facebook hay Dân Làm Báo v.v...

Đọc bài viết trên, tuy bài viết về xã hội, chính trị , môi trường sống . Nên bài viết lãnh vực nầy nó thuộc lãnh vực chuyên môn. Nó không là vỡ cải lương mùi mẫn là độc giả chảy nước mắt. Tuy nhiên, trong bài viết đưa ra những mất mát do CS tàn phá những màu xanh thơ mộng trên khắp rừng núi VN làm người đọc tim cũng đau nhói và cảm thấy quá buồn. Cộng với những người thiểu số sinh sống ngàn đời ở miền sơn cước. Họ là những dân tộc hiền hoà chất phát. Không có lý do gì CSVN đánh bật họ ra khỏi nơi chôn nhau cắt rún của họ. CSVN càng tội ác hơn từng bước đang thực hiện chính sách diệt chủng những dân tộc thiểu số nầy.

Với một thành phố hiện đại. Nếu tất cả cùng xây trong cùng một thời gian. Thì có thể trong thời gian trong vòng vài chục năm là xong. Với một rừng già, cây lớn đào thải cây nhỏ . Nên rừng già toàn là những cây cổ thụ xanh tươi và cao ngất ngưỡng. Cái xanh đẹp và thơ mộng nầy phải tốn hàng ngàn năm!

Cho nên mấy chục năm về trước thế giới bình chọn "vịnh Nha Trang" là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới. Tuy nhiên, thời gian sau tờ National Geographic, tờ báo uy tín trên thế giới bình chọn " bải biển Nha Trang "xấu nhất trên thế giới". Họ căn cứ trên tiêu chuẩn màu xanh của cây cối dọc theo bải biển. Chớ không dựa và bê tông, cốt sắt nham nhở của những khách sạn ba sao, bốn sao, năm sao....ở bải biển Nha Trang!

việt  PTDNB • 3 hours ago

Tôi không phân biệt người Bắc, người Trung, người Nam. Nhưng theo tôi, mỗi xã, mỗi tỉnh nên giữ bản sắc riêng. Ví dụ, tôi muốn du lịch đến Cần Thơ để tìm hiểu văn hoá và con người của Cần Thơ, mà tôi ngỡ ngàng tôi đang tới một thành phố đa số là người Bắc. Tôi muốn du lịch đến thành phố thơ mộng Pleiku mà tôi gặp toàn người Bắc nói *éo mẹ thì làm sao thơ mộng được. Tôi muốn lên miền sơn cước để gặp gỡ những người H'Mông hiền hoà, để tìm hiểu văn hóa của họ, mà tôi lại gặp nhiều CA khắp nơi để theo dõi những người H'Mông nào chống đối CSVN, hay những du khách nào đến đây để giúp đở tinh thần hay vật chất cho đồng bào H'Mông. Anh thư Bùi Thị Minh Hằng và nhóm bạn của cô đã bị CA làm khó dễ trước đây!

________________________________________

Mai Thanh Truyết

http://maithanhtruyet.blogspot.com/

"Energy can neither created or destroyed, 

 it only transforms from one form to another" - Anonymous